The Pandemic of fake news.

Είναι γεγονός. Ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο επιστήμονες και επιδημιολόγοι προσπαθούν να βρουν το εμβόλιο για να προστατευτεί το ανθρώπινο γένος από την παγκόσμια πανδημία του κορωνοϊού, μία άλλη πανδημία, αυτή της ενημέρωσης απειλεί τον πλανήτη σε λεκτικό επίπεδο, σε σημείο να γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη και από τον ίδιο τον ιό.

Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας επινόησε τον όρο infodemic για να περιγράψει όσο το δυνατόν καλύτερα την ταχύτατη εξάπλωση της παραπληροφόρησης σχετικής με τον ιό.

Σύμφωνα με αυτή, βρίσκουμε σε πρώτο πλάνο φήμες, fake news, αναξιόπιστες γνώμες και απόψεις της Μαρίας ή του Γιάννη της γειτονιάς, παράλληλα με καιροσκοπικές αναρτήσεις ξερολιάς ή αισχροκέρδειας.

Η υπεραφθονία της πληροφορίας (information noise), μερικές φορές ακριβής κι άλλες όχι, κάνει δυσκολότερη την καθημερινότητα των ανθρώπων που ψάχνουν να βρουν αξιόπιστες πηγές & καθοδήγηση σε όσα ψάχνουν. Εκεί που η πληροφορία είναι σπάνια, υπάρχει πάντα ένα κενό που οι χειριστές των media μπορούν να το εκμεταλλευτούν ώστε να διασπείρουν φόβο και χάος.

Όσο γινόμαστε περισσότερο φυσικώς απομονωμένοι, τα social media και το web κατέχουν την πρωτοκαθεδρία της ευθύνης για αδιάκοπη τοπική ενημέρωση. Το να προσεγγίζουμε όμως μία πληροφορία από το διαδίκτυο χωρίς να ελέγχουμε την πηγή, την εγκυρότητα ή την ορθότητα της, σίγουρα επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα στη ψυχολογία των ανθρώπων στην καθημερινότητά τους και σίγουρα στην συμπεριφορά τους.

Παραθέτω κάποια δεδομένα: πάνω από 3,5 δις posts και πάνω από 100 δις interactions σχετικών με τον #covid19 και παραπλήσιων hashtags, αποδεικνύουν σίγουρα μία αυξανόμενη τεχνολογική εμμονή των ανθρώπων στα social media την συγκεκριμένη περίοδο που μας κάνει να πιστεύουμε ότι σίγουρα  είναι η πρώτη φορά στην ιστορία όπου βλέπουμε την ανθρωπότητα να είναι εκτεθειμένη σε τόσο μαζική και αγχώδη αλληλεπίδραση με ένα συγκεκριμένο θέμα, διαδεδομένο σε δεκάδες διαφορετικές γλώσσες και ταυτόχρονα σε πολλαπλές πλατφόρμες.

Αποπλανητικά και παραπλανητικά posts σχετικά με την υγιεινή, το πλύσιμο και γενικότερα την απολύμανση διαδίδονται με ταχύτητα φωτός στα social media και στις περισσότερες περιπτώσεις οι άνθρωποι νιώθουν σαν να είναι πρωταγωνιστές σε ταινία τρόμου στη σκέψη και μόνο της μόλυνσης, απόρροια κάποιας λανθασμένης συμβουλής που ακολούθησαν.

Στη λίστα με την έλλειψη ελευθερίας & διευρυμένης κινητικότητας, της φυσικής και κοινωνικής απόστασης, της ενδεχόμενης απώλειας δουλειάς με οικονομικά και κοινωνικά επακόλουθα, της αποτυχημένης διαχείρισης συναισθημάτων & της αδυναμίας να αγκαλιάσουμε και να αγγίξουμε τους αγαπημένους μας, έρχεται να προστεθεί η παραπληροφόρηση που έχει ως ναό τα social media.

Οι social media πλατφόρμες αναγκάστηκαν ενόψει των καταστάσεων από τις 16 Μαρτίου να εκδώσουν μία δήλωση λέγοντας ότι έχουν ενώσει συνολικά τις δυνάμεις τους για την καταπολέμηση της απάτης και της παραπληροφόρησης  σχετικά με τον ιό.

Δεν είναι τυχαίο ότι το facebook, Microsoft, Pinterest Twitte, Giphy κ.ά., παίρνουν μέρος σε ένα hackathon του παγκόσμιου οργανισμού υγείας και προσπαθούν με τον τρόπο τους να προβάλουν αληθείς και αξιόπιστες πηγές ενημέρωσης των χρηστών.

Το facebook αποτελώντας την μεγαλύτερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης προωθεί ποιοτική πληροφορία προσπαθώντας να μειώσει τις ψευδείς πήγες και από τις 18 Μαρτίου προβάλλει το “Coronavirus Information Center” ως μία πρωτοβουλία για να βοηθήσει τους ανθρώπους να βρίσκουν πληροφορία και διάφορα tips σχετικά με τα υπάρχοντα μέτρα. Όσες διαφημίσεις από καιροσκόπους προσπαθούν να βρουν τα επόμενα θύματα τους σε θέματα σχετικά με τον ιό, όπως μάσκες προσώπου, δεν υποστηρίζονται από την πλατφόρμα του facebook, η οποία τους κατευθύνει άμεσα στον παγκόσμιο οργανισμό υγείας.

Το facebook έχει δημιουργήσει επίσης το “Messenger Coronavirus Community Hub” με διάφορα tips και με πήγες για να βοηθήσει τους χρήστες να αναγνωρίζουν τις απάτες και επίσης λανσάρει το digital πρόγραμμα “Get Digital” για να βοηθήσει τους νέους ανθρώπους να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες που χρειάζονται για να πλοηγούνται στο internet περνώντας εκεί περισσότερο χρόνο εξαιτίας της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Άλλη μια πρωτοβουλία του facebook αποτελεί το Community Help, μια ειδική εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες Να αιτούνται ή να προσφέρουν βοήθεια στους γείτονες.

Στην άλλη μεριά η Google, σε όλες τις αναζητήσεις της σχετικά με τον κορωνοϊό, δείχνει ένα banner “SOS Alert” που οδηγεί σε νέα και σε πληροφορία από αναγνωρισμένους κρατικούς φορείς υγείας. Την ίδια στιγμή, προωθεί το ’5 πέντε πράγματα που πρέπει να κάνεις‘ από το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως μέρος της καμπάνιας για την πρόληψη του κορωνοϊού.

Όπως ακριβώς το facebook και το Instagram, η Google μπλοκάρει τις διαφημίσεις καιροσκόπων για την πανδημία και έχει μπλοκάρει και τις αναζήτησεις για τον κορωνοϊό στο Google play store. Την ίδια στιγμή αφαιρεί οποιαδήποτε ασαφή πληροφορία και fake reviews σχετικά με τοποθεσίες ιατρικής φροντίδας από την Google maps και έχει λανσάρει ένα νέο website που φτιάχτηκε σε συνεργασία με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών παρέχοντας πληροφορία και πήγες αναφορικά με την πανδημία προβάλλοντας διάφορα tips για την πρόληψη και έναν μεγάλο χάρτη από τις περιοχές που έχουνε πληγεί δίνοντας links σε διάφορες γλώσσες για τοπικές υπηρεσίες υγείας.

Στην απέναντι όχθη, από τις 18 Μαρτίου το Twitter αναβάθμισε την πολιτική ασφάλειας του αναφέροντας ότι θα κατεβάσει οποιαδήποτε tweet θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγαλύτερο ρίσκο στην μετάδοση του κορονοϊού. Ωστόσο η πλατφόρμα δε φαίνεται να είναι ικανή να κατεβάσει οποιοδήποτε tweet εμπεριέχει παραπλανητική πληροφορία για τον ιό.

Τέλος, ομοίως με το facebook, το Instagram μπλοκάρει και περιορίζει τα #hashtags σχετικά με τον ιό οδηγώντας τους χρήστες στις επίσημες ιστοσελίδες των οργανισμών υγείας. Για τις αναζητήσεις σχετικά με τον #coronavirus δείχνει ένα pop up, το οποίο κατευθύνει τους χρήστες στους αρμόδιους φορείς. Παράλληλα, διαγράφει τους χρήστες που ψάχνουν για θέματα σχετικά με τον ιό εκτός εάν εκείνοι είναι εγκεκριμένα μέλη των οργανισμών υγείας.

Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τα social media απαντούν στο παγκόσμιο Infodemic προσπαθώντας να πιάσουν στον ύπνο τόσο την κακή πληροφορία, όσο και τη ψευδή. Δεν υπάρχει τέλειο σύστημα επικοινωνίας, ούτε ιδεατή μετάδοση της πληροφορίας…αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιούμε όλες τις πλατφόρμες στέλνοντας ομοιογενώς τα ίδια μηνύματα στο κοινό.

Ίσως είναι ο μόνος τρόπος για να μη διασπείρονται φήμες, fake news  και αφιλτράριστη πληροφορία που καταλήγει στην οθόνη ενός αρχάριου χρήστη.

Pandemic vs Infodemic λοιπόν σημειώσατε “X”.